Sổ tay Phục hồi chức năng Lâm sàng Braddom, Ấn bản thứ hai (2026)
Nhà xuất bản: ELSEVIER, 2026
Tác giả: David Cifu, Henry L. Lew – Dịch và chú giải: Ths.Bs. Lê Đình Sáng
(C) Bản dịch tiếng Việt bởi THƯ VIỆN Y HỌC MEDIPHARM
Chương 2: Thăm khám Bệnh nhi
Examination of the pediatric patient
Moon Suk Bang; Woo Hyung Lee
Braddom’s Rehabilitation Care: A Clinical Handbook, 2, 17-22.e9
Hướng dẫn Nhanh
| Tiền sử Trước sinh, Chu sinh và Sau sinh
Các biến chứng của mẹ, thai nhi, liên quan đến cuộc đẻ và trẻ sơ sinh Bệnh sử của Vấn đề Hiện tại Tiền sử Tăng trưởng và Phát triển Các sai lệch so với biểu đồ quỹ đạo tăng trưởng Năm lĩnh vực phát triển: vận động thô và tinh, lời nói và ngôn ngữ, nhận thức, cá nhân-xã hội, và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày Bất kỳ bệnh tật, chấn thương và quá trình bệnh lý nào Tiền sử Gia đình Quy trình tối quan trọng trong chẩn đoán các rối loạn di truyền Phả hệ Tiền sử Xã hội và Học vấn Hiểu trẻ trong bối cảnh gia đình và hoàn cảnh của trẻ Môi trường, người chăm sóc chính và phụ, cách bố trí và khả năng tiếp cận của ngôi nhà Tăng trưởng Chiều cao, cân nặng và chu vi vòng đầu Chậm tăng trưởng: giảm cân cắt qua hai đường bách phân vị chính hoặc thay đổi dưới bách phân vị thứ 5 Các dấu hiệu cảnh báo: bệnh tim bẩm sinh, chậm phát triển, nhiễm trùng tái phát, bất thường tiêu hóa, gan lách to hoặc hạch to, và các dấu hiệu lạm dụng hoặc bỏ mặc thể chất Nhìn Sự hợp tác, dinh dưỡng, ý thức, dáng đi, tư thế, phản ứng với cha mẹ, tính chất tiếng khóc, mức độ hoạt động và biểu cảm khuôn mặt Da, xương, khớp, hộp sọ, mặt và tầm vóc Đánh giá Cơ xương khớp Tầm vận động thụ động và chủ động Khám lưng và cột sống Bàn chân bẹt, bàn chân vòm, ngón chân đi vào trong, chân vòng kiềng, loạn sản khớp háng phát triển Đánh giá Thần kinh Trạng thái tâm thần, thần kinh sọ, chức năng cảm giác, sức mạnh vận động, trương lực cơ, phản xạ, sự phối hợp, thăng bằng và dáng đi Đánh giá ở trẻ sơ sinh: các cử động tự phát, cử động chống trọng lực, phản xạ nguyên thủy và các phản ứng tư thế Đánh giá Chức năng Các kỹ năng phát triển: DDST, BSID Tình trạng chức năng: WeeFIM Đánh giá trí tuệ: WPPSI-R, WISC-R Vận động thô: GMFM Phân loại khuyết tật cho bại não: GMFCS, MACS, CFCS, EDACS, VFCS Chức năng, khuyết tật và sức khỏe: ICF-CY Việc chẩn đoán các rối loạn ở trẻ em bắt đầu bằng việc thiết lập một bệnh sử lâm sàng và thăm khám thực thể kỹ lưỡng, từ đó định hướng cho việc xác định các đánh giá chức năng và kế hoạch phục hồi. Việc hỏi bệnh sử và thăm khám thực thể nên được cá nhân hóa tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng phát triển. Nếu có thể, trẻ em nên tham gia vào các cuộc thảo luận về sức khỏe của mình. Việc cung cấp một môi trường thoải mái, ít xâm phạm là một bước khởi đầu quan trọng trong việc thăm khám thực thể cho trẻ em. |
BỆNH SỬ
Tiền sử Trước sinh, Chu sinh và Sau sinh
Bệnh sử lâm sàng của bệnh nhi bao gồm bất kỳ vấn đề nào trong các giai đoạn trước sinh, chu sinh và sau sinh. Bất kỳ biến chứng hoặc vấn đề nào của người mẹ trong quá trình mang thai và sinh nở đều cần được đánh giá, bao gồm tiền sản giật hoặc sản giật, tăng huyết áp, đái tháo đường thai kỳ, tiếp xúc với các chất gây quái thai như thuốc hoặc các chất khác, nhiễm trùng trong tử cung, chậm tăng trưởng trong tử cung, các bất thường về nhau thai, cử động của thai nhi, dị tật thai nhi, ngạt hoặc chấn thương khi sinh, và đẻ khó. Việc xác định tuổi thai, cân nặng và chiều dài khi sinh, đa thai, và chỉ số Apgar là rất quan trọng, cũng như điều tra bất kỳ biến chứng nào sau sinh, bao gồm loạn sản phế quản phổi, thời gian thở máy hoặc liệu pháp oxy, các vấn đề về ăn uống, bệnh võng mạc ở trẻ sinh non, tăng bilirubin máu, và tiền sử chấn thương sọ não. Tiền sử sản khoa (ví dụ: số lần mang thai và số lần sinh) và các biến chứng trong các lần mang thai trước như thai chết lưu, sẩy thai, hoặc dị tật thai nhi cũng nên được ghi lại.
Bảng 2.1: Tiền sử Trước sinh, Chu sinh và Sau sinh
| Trước sinh | Chu sinh | Sau sinh |
|---|---|---|
| – Tiền sản giật hoặc sản giật
– Tăng huyết áp – Đái tháo đường thai kỳ – Tiếp xúc chất gây quái thai (thuốc hoặc chất khác) – Nhiễm trùng trong tử cung – Chậm tăng trưởng trong tử cung – Bất thường nhau thai Cử động thai nhi – Dị tật thai nhi |
– Ngạt hoặc chấn thương khi sinh
– Đẻ khó – Tuổi thai – Cân nặng và chiều dài khi sinh – Đa thai – Chỉ số Apgar |
– Loạn sản phế quản phổi
– Thời gian thở máy hoặc liệu pháp oxy – Các vấn đề ăn uống – Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non – Tăng bilirubin máu – Tiền sử chấn thương sọ não |
Bệnh sử của Vấn đề Hiện tại
Vấn đề chính của bệnh nhi cần được tìm hiểu về thời điểm khởi phát, tiến triển, mức độ nặng, vị trí và các yếu tố liên quan. Thông tin chi tiết về tiền sử trước sinh, chu sinh và sau sinh cần được hỏi trước để tiến hành hỏi bệnh về vấn đề chính một cách hiệu quả. Trong quá trình xem xét toàn diện bệnh sử, nếu các vấn đề hiện tại phức tạp và liên quan đến nhiều vùng, việc ưu tiên các vấn đề và xác định xem chúng có liên quan đến vấn đề chính hay không và như thế nào có thể là một cách tiếp cận tốt hơn. Tiền sử y khoa, bao gồm bất kỳ bệnh tật, nhập viện, phẫu thuật, thủ thuật, thuốc men, dị ứng, chấn thương và tình trạng tiêm chủng nào, có thể cung cấp bối cảnh y tế để các bác sĩ hiểu được các vấn đề hiện tại.
Bảng 2.2: Bệnh sử của Vấn đề Hiện tại
| Nội dung | Chi tiết |
|---|---|
| Thời điểm khởi phát, tiến triển, mức độ nặng, vị trí và các yếu tố liên quan | Cần được thu thập đầy đủ trong bệnh sử hiện tại |
| Thông tin tiền sử trước sinh, chu sinh và sau sinh | Nên được hỏi trước |
| Bối cảnh y tế liên quan | Bao gồm: bệnh tật, nhập viện, phẫu thuật, thủ thuật, thuốc men, dị ứng, chấn thương, tình trạng tiêm chủng |
Tiền sử Tăng trưởng và Phát triển
Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của việc hỏi bệnh sử trẻ em là tiền sử tăng trưởng và phát triển. Bệnh tật, chấn thương và các quá trình bệnh lý có thể ảnh hưởng sâu sắc đến quỹ đạo tăng trưởng và việc đạt được các mốc phát triển của trẻ. Cần phải xác định các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng hoặc phát triển bất thường. Mô hình tăng trưởng trước đó, bao gồm cả những sai lệch so với biểu đồ quỹ đạo tăng trưởng, cung cấp thông tin quan trọng để xác định các dấu hiệu sớm của bệnh lý. Tiền sử phát triển bao gồm năm lĩnh vực: vận động thô và tinh, lời nói và ngôn ngữ, nhận thức, cá nhân-xã hội, và các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Quá trình theo trình tự thời gian của việc đạt được các mốc phát triển trong mỗi lĩnh vực cần được nhận biết để chẩn đoán và xác định các chiến lược điều trị cho tình trạng chậm phát triển. Chậm vận động thô có thể bị nghi ngờ cao nếu trẻ không đạt được khả năng ngồi không cần hỗ trợ cho đến 9 tháng tuổi, đứng có trợ giúp cho đến 12 tháng tuổi, hoặc đi một mình cho đến 18 tháng tuổi. Một cuộc thảo luận về các mốc phát triển giúp giáo dục gia đình về những gì trẻ nên làm và những kỹ năng nào trẻ nên rèn luyện. Cần nhấn mạnh rằng có một phạm vi rộng lớn cho sự đạt được bình thường của các kỹ năng phát triển, và các gia đình có thể nhận thấy rằng trẻ em tiến bộ ở các tốc độ khác nhau trong các lĩnh vực phát triển khác nhau.
Bảng 2.3: Tiền sử Tăng trưởng và Phát triển
| Nội dung | Chi tiết |
|---|---|
| Ảnh hưởng của bệnh tật, chấn thương, quá trình bệnh lý | Có thể tác động sâu sắc đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ em |
| Lĩnh vực phát triển cần khai thác | – Vận động thô
– Vận động tinh – Lời nói và ngôn ngữ – Nhận thức – Cá nhân – xã hội – Hoạt động sinh hoạt hàng ngày |
| Ghi chú | Có một phạm vi rộng về mốc phát triển bình thường, trẻ có thể đạt được kỹ năng ở thời điểm khác nhau nhưng vẫn trong giới hạn bình thường |
Bảng 2.4: Các Mốc phát triển
| Tuổi | Vận động thô | Vận động tinh | Ngôn ngữ | Xã hội |
|---|---|---|---|---|
| 3 tháng | – Giữ vững đầu khi ngồi
– Lăn từ ngửa sang nghiêng |
– Nắm đồ chơi
– Đưa vật vào miệng – Hai tay đưa về đường giữa |
– Khóc
– Phát âm nguyên âm |
– Cười khi thấy mặt người |
| 6 tháng | – Ngồi được
– Lăn hai chiều |
– Ngón cái bắt đầu đối chiếu
– Vươn tay lấy đồ bằng một tay |
– Bập bẹ
– Tạo ra các âm nguyên âm |
– Nhận ra thành viên gia đình |
| 9 tháng | – Bò
– Vịn đứng và đi men |
– Thả đồ vật chủ động
– Cầm kẹp (thô) – Có thể chỉ |
– Sử dụng cử chỉ
– Hiểu “không” |
– Chơi ú òa
– Vỗ tay |
Bảng 2.5: Các Mốc phát triển
| Tuổi | Vận động thô | Vận động tinh | Ngôn ngữ | Xã hội |
|---|---|---|---|---|
| 12 tháng | – Đi khi được dắt tay hoặc tự đi
– Có thể ngồi xổm (từ đứng sang ngồi) |
– Đập hai khối vào nhau
– Lật các trang sách (thô) – Đặt đồ vật vào hộp – Cầm kẹp (chín chắn) |
– Nói “mama/dada” đặc hiệu
– Có ít nhất 2 từ khác – Phản ứng với tên gọi |
– Vẫy tay tạm biệt |
| 18 tháng | – Có thể chạy
– Đi cầu thang |
– Xây tháp 2–4 khối
– Ném bóng – Vẽ nguệch ngoạc |
– Có 4–20 từ
– Làm theo hướng dẫn đơn giản – Chỉ được một hoặc nhiều bộ phận cơ thể |
– Tự ăn
– Tự cởi quần áo đơn giản |
Bảng 2.6: Các Mốc phát triển
| Tuổi | Vận động thô | Vận động tinh | Ngôn ngữ | Xã hội |
|---|---|---|---|---|
| 24 tháng | – Đá bóng
– Chạy tốt hơn |
– Xây tháp 6–7 khối
– Vặn nắm cửa – Vẽ đường thẳng đứng |
– Câu hai từ
– Chỉ các bộ phận cơ thể – Hầu hết thời gian nói dễ hiểu (~70%) – Vốn từ ~200 từ |
– Có thể tự mặc một số quần áo |
| 3 tuổi | – Đứng thăng bằng trên một chân
– Đi xe ba bánh |
– Xây tháp 9–10 khối
– Cầm bút chì bằng ngón tay – Chép hình tròn |
– Nói tên và họ
– Biết tuổi và giới tính – Câu ba từ – Có thể đếm ba vật |
– Dễ dàng tách khỏi cha mẹ – Tự đi vệ sinh |
Bảng 2.7: Các Mốc phát triển
| Tuổi | Vận động thô | Vận động tinh | Ngôn ngữ | Xã hội |
|---|---|---|---|---|
| 4 tuổi | – Nhảy lò cò
– Đứng một chân trong 5 giây |
– Ném bóng qua đầu
– Dùng kéo – Vẽ hình tròn và hình vuông – Vẽ người có 2–4 bộ phận |
– Dùng câu 4–5 từ
– Đếm đến 4 – Biết màu sắc |
– Cố gắng độc lập
– Chơi trò tưởng tượng |
| 5 tuổi | – Nhảy dây
– Đứng một chân trong 10 giây – Dáng đi trưởng thành – Đi lùi gót–mũi chân |
– Bắt bóng
– Chép hình tam giác – Vẽ người có thân mình |
– Đếm hơn 10 vật
– Dùng câu 6–8 từ – Biết các loại tiền xu – Biết địa chỉ |
– Buộc dây giày
– Hát và nhảy |
Tiền sử Gia đình
Tiền sử gia đình là điều tối quan trọng trong việc chẩn đoán các rối loạn di truyền. Nó bao gồm bất kỳ tiền sử nào về dị tật bẩm sinh, các bệnh lý mạch máu gây đột quỵ sớm hoặc nhồi máu cơ tim, co giật, các bệnh thần kinh cơ, bất thường về xương, bất thường về khớp hoặc mô, bất thường về dáng đi, hoặc chậm phát triển. Mặc dù việc xem xét toàn diện ba thế hệ là lý tưởng để hỏi tiền sử gia đình, nhưng điều này có thể không thực tế trong thực hành lâm sàng, đòi hỏi các bác sĩ phải điều chỉnh mức độ chi tiết dựa trên các triệu chứng và hoàn cảnh của trẻ. Phả hệ là công cụ có giá trị để biểu diễn thông tin trong một sơ đồ duy nhất. Nếu nghi ngờ một rối loạn di truyền, trẻ và gia đình nên được giới thiệu đến một phòng khám di truyền. Việc xác định một rối loạn di truyền có thể giúp định hướng các phương pháp điều trị và hỗ trợ dựa trên bằng chứng, thông báo tiên lượng, và cung cấp tư vấn cho đại gia đình.
Tiền sử Xã hội và Học vấn
Một tiền sử xã hội và học vấn toàn diện có thể giúp các bác sĩ hiểu trẻ em trong bối cảnh gia đình và hoàn cảnh của chúng. Môi trường của trẻ cần được điều tra, bao gồm ai sống cùng trẻ, ai là người chăm sóc chính và phụ, và cách bố trí cũng như khả năng tiếp cận của ngôi nhà. Nguy cơ lạm dụng trẻ em luôn cần được xem xét. Việc đánh giá sự tương tác với bạn bè, các hoạt động ngoại khóa, lịch sử học tập hiện tại và các kế hoạch tương lai là rất cần thiết để có được cái nhìn sâu sắc về các kỹ năng xã hội, tính cách và khả năng học tập của trẻ.
Điểm cốt lõi lâm sàngViệc chẩn đoán các rối loạn ở trẻ em bắt đầu bằng việc thiết lập một bệnh sử lâm sàng kỹ lưỡng. Một bệnh sử chi tiết dựa trên độ tuổi và mức độ phát triển là rất cần thiết để chẩn đoán các rối loạn và xác định phương pháp quản lý phù hợp ở bệnh nhi. Nếu có thể, trẻ em nên được tham gia vào cuộc thảo luận về sức khỏe của mình vì nhận thức của người lớn có thể không nhất quán với nhận thức của trẻ. Trước khi hỏi bệnh, việc chú ý đến mối quan hệ và sự tương tác giữa cha mẹ và con cái có thể là một khởi đầu tốt. |
THĂM KHÁM THỰC THỂ
Mặc dù không có phương pháp thống nhất và được tiêu chuẩn hóa để thực hiện thăm khám thực thể ở bệnh nhi, một cách tiếp cận có tổ chức với sự bổ sung phù hợp và sửa đổi được cá nhân hóa là cần thiết tùy theo độ tuổi, tình trạng phát triển và loại bệnh của bệnh nhân. Các bộ công cụ đánh giá đã được phát triển và sử dụng trong thực hành lâm sàng để đảm bảo các đánh giá định lượng khách quan và đáng tin cậy về thần kinh, phát triển và chức năng. Để thiết lập mối quan hệ và giảm lo lắng ở bệnh nhi, có thể hữu ích khi sử dụng đồ chơi, tranh ảnh, và (gần đây) là các video trên điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, và khuyến khích sự tham gia bằng một cuộc đối thoại về một chủ đề thú vị ở trẻ lớn hơn.
Tăng trưởng
Các phép đo chiều cao, cân nặng và chu vi vòng đầu tạo thành cơ sở của việc thăm khám thực thể để đánh giá sự tăng trưởng bình thường. Trẻ sơ sinh đủ tháng trung bình dài 50 cm và nặng từ 3200 đến 3400 g. Cân nặng khi sinh thấp được định nghĩa là dưới 2500 g bất kể tuổi thai. Chiều cao tăng 50% trong năm đầu đời của trẻ và tăng gấp đôi vào lúc 4 tuổi, trong khi cân nặng tăng gấp đôi vào lúc 5 tháng và gấp ba vào lúc 1 tuổi. Những sai lệch so với quỹ đạo tăng trưởng dự kiến ở trẻ em cần được theo dõi chặt chẽ. Trẻ em được cho là chậm tăng trưởng, có biểu hiện giảm cân cắt qua hai đường bách phân vị chính hoặc thay đổi dưới bách phân vị thứ 5, cần được kiểm tra các dấu hiệu cảnh báo, bao gồm bệnh tim bẩm sinh, chậm phát triển, nhiễm trùng tái phát, các bất thường đường tiêu hóa, gan lách to hoặc hạch to và các dấu hiệu lạm dụng hoặc bỏ mặc thể chất. Nếu quan sát thấy các dấu hiệu dậy thì trước 8 tuổi ở bé gái và 9 tuổi ở bé trai, cần xem xét dậy thì sớm, đặc biệt ở bệnh nhi có khám thần kinh bất thường hoặc tiền sử chấn thương sọ não. Do tác động của hormone sinh dục lên sự trưởng thành của đầu xương, bệnh nhân dậy thì sớm có thể có tầm vóc tương đối thấp dẫn đến chiều cao khi trưởng thành thấp hơn. Chu vi vòng đầu trung bình khi sinh là 35 cm và tăng lên 47 cm vào 1 tuổi. Tật đầu to và tật đầu nhỏ thường đề cập đến chu vi vòng đầu lớn hơn hai độ lệch chuẩn trên và dưới mức trung bình, tương ứng.
Nhìn
Việc kiểm tra ban đầu nên đánh giá tổng trạng của bệnh nhi, bao gồm mức độ hợp tác, dinh dưỡng, ý thức, dáng đi, tư thế, phản ứng với cha mẹ, tính chất tiếng khóc, mức độ hoạt động và biểu cảm khuôn mặt. Cần lưu ý quan sát kỹ bất kỳ bất thường nào trên da như các vùng tăng sắc tố hoặc lúm đồng tiền xương cùng (Hình e2.11), các bất thường về xương và khớp, các dị dạng trên khuôn mặt, và sự bất đối xứng về tầm vóc hoặc hai bên cơ thể. Trẻ sơ sinh bị biến dạng đầu do tư thế có thể có biểu hiện dẹt toàn bộ vùng chẩm (tật đầu ngắn) hoặc các phần cùng bên của nó (tật đầu méo).
Hình e2.11. Hình ảnh một trẻ sơ sinh bị thoát vị màng não tủy, một sẹo sau phẫu thuật và một lúm đồng tiền xương cùng đơn giản.
Đánh giá Cơ xương khớp
Đánh giá cơ xương khớp bắt đầu bằng việc nhìn và sờ nắn xương, khớp và cơ. Cần ghi nhận bất kỳ sự bất đối xứng nào về khối lượng cơ và sự khác biệt về chiều dài hoặc biến dạng của các chi. Điều quan trọng là phải thực hiện tầm vận động (ROM) thụ động và chủ động của tất cả các khớp. Mất ROM có thể do co rút khớp, cứng khớp bẩm sinh, co cứng, đau, các rối loạn viêm hoặc chấn thương. Tăng động khớp và tăng độ đàn hồi của da có thể được quan sát thấy trong các rối loạn mô liên kết. Trong khám lưng và cột sống, cần tập trung vào bất kỳ sự bất đối xứng cơ bắp hoặc bất thường xương nào. Xem xét sự chênh lệch chiều dài chân, thường nên khám cột sống và xương chậu ở cả tư thế ngồi và đứng. Trẻ em bị vẹo cột sống có thể có bướu sườn nổi rõ, có thể được làm nổi bật ở tư thế cúi người với một khoảng trống không đều giữa thân và cánh tay trên (Hình e2.13). Biểu hiện phổ biến nhất của vẹo cột sống vô căn ở thanh thiếu niên là đường cong ngực phải ở bệnh nhân nữ.
Hình e2.13. Một cô gái vị thành niên bị vẹo cột sống vô căn thể hiện một bướu sườn nổi bật ở bên phải.
Bàn chân bẹt, là tình trạng mất vòm dọc trong của bàn chân, không phải là bất thường ở trẻ em cho đến 3 đến 5 tuổi. Tuy nhiên, nếu bàn chân cứng hoặc đau, nó có thể là kết quả của dính xương cổ chân (Hình e2.14). Trong bệnh bại não, bàn chân bẹt vẹo ngoài là biến dạng bàn chân phổ biến nhất cho thấy bàn chân ở tư thế vẹo ngoài, xoay ngoài và gập mu so với xương sên (Hình e2.15). Nếu bàn chân vòm (Hình e2.14), một bàn chân có vòm cao, kết hợp với teo cơ nội tại bàn chân, ngón chân hình búa, khó đi và chạy, bàn chân rũ, teo cơ, yếu cơ và mất cảm giác, cần xem xét sự hiện diện của các rối loạn thần kinh cơ như bệnh Charcot-Marie-Tooth. Vẹo bàn chân vào trong, xoắn xương chày và xoay xương đùi ra trước là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng ngón chân đi vào trong ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và trẻ lớn hơn, tương ứng. Chân vòng kiềng có thể là sinh lý ở trẻ em dưới 2 tuổi; tuy nhiên, cần lưu ý rằng điều này có thể chỉ ra bệnh còi xương hoặc bệnh Blount. Sàng lọc loạn sản khớp háng phát triển nên bao gồm quan sát giảm khả năng dạng, chênh lệch chiều dài chân, các nếp gấp da đùi hoặc mông không đối xứng, và thực hiện nhẹ nhàng các nghiệm pháp Ortolani-Barlow. Sau 3 tháng tuổi, các nghiệm pháp Ortolani-Barlow ít nhạy hơn, và giảm khả năng dạng có thể là một phát hiện quan trọng hơn. Dáng đi bất thường có thể xuất hiện nếu trẻ có thể đi.
Hình e2.14. (A) Bàn chân bẹt cứng. (B) Bàn chân vòm hai bên với các ngón chân hình búa.
Hình e2.15. (A, B) Hình ảnh lâm sàng cho thấy bàn chân bẹt vẹo ngoài nặng hai bên ở một bé trai 5 tuổi mắc bệnh bại não.
Đánh giá Thần kinh
Đánh giá thần kinh bao gồm đánh giá Trạng thái tâm thần, thần kinh sọ, chức năng cảm giác, sức mạnh vận động, trương lực cơ, phản xạ, sự phối hợp, thăng bằng và dáng đi. Bác sĩ nên bắt đầu bằng việc đánh giá mức độ tỉnh táo và tương tác với bác sĩ hoặc môi trường, điều này có thể thay đổi ở trẻ sơ sinh tùy thuộc vào tuổi thai, thời điểm ăn lần cuối, chu kỳ ngủ-thức và các kích thích từ môi trường. Các kích thích thị giác và thính giác với các vật thể hoặc âm thanh thú vị có thể giúp đánh giá sự chú ý của trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh có thể tập trung ngắn vào một vật thể ở đường giữa lúc 1 tháng tuổi và từ bên này sang bên kia lúc 3 tháng tuổi. Trẻ em bị chậm phát triển ngôn ngữ, lỗi phát âm, không chú ý đến âm thanh, hoặc có tiền sử nhiễm trùng tai tái phát nên được xem xét giới thiệu đến các chuyên gia nhi khoa tai mũi họng để đánh giá thính lực. Đánh giá số lượng, chất lượng và sự đối xứng của các cử động tự phát là rất cần thiết, đặc biệt ở trẻ sinh non có tuổi hiệu chỉnh dưới 5 tháng. Đánh giá Cử động Toàn thể Prechtl là một phương pháp tiêu biểu để đánh giá các cử động tự phát của trẻ sơ sinh nhằm phát hiện các nhóm có nguy cơ cao bị bại não hoặc chậm phát triển. Thử cơ bằng tay có thể không chính xác trước 5 tuổi, và các cử động chống trọng lực có thể được kiểm tra thay thế. Tăng hoặc giảm trương lực cơ là một đặc điểm lâm sàng phổ biến ở trẻ em bị bại não hoặc các rối loạn thần kinh cơ và đề cập đến sự tăng hoặc giảm sức cản đối với ROM thụ động ở các khớp. Cần nhận ra rằng trương lực cơ của trẻ em thay đổi nhẹ trong quá trình phát triển. Tăng trương lực cơ có thể chỉ ra tổn thương hệ thần kinh trung ương và có thể biểu hiện dưới dạng co cứng, loạn trương lực cơ, cứng đờ, hoặc sự kết hợp của cả ba. Trẻ sơ sinh mềm nhũn với giảm trương lực cơ có thể mắc các rối loạn thần kinh cơ như teo cơ tủy hoặc bệnh cơ. Các phản xạ nguyên thủy và phản ứng tư thế được gợi ra ở trẻ sơ sinh là những công cụ hữu ích để đánh giá các phản ứng vận động (Bảng 2.17 và 2.18), chúng giảm dần từ 3 đến 6 tháng tuổi theo sự trưởng thành của hệ thần kinh trung ương. Sự vắng mặt hoặc bất đối xứng của các phản xạ nguyên thủy hoặc phản ứng tư thế có thể ngụ ý tổn thương hệ thần kinh trung ương hoặc ngoại biên. Khám Thần kinh Trẻ sơ sinh Hammersmith là một bộ công cụ đánh giá để đánh giá sự phát triển thần kinh sớm về thần kinh sọ, tư thế, chất lượng và số lượng cử động, trương lực cơ, và các phản xạ và phản ứng ở trẻ sơ sinh từ 2 đến 24 tháng tuổi. Các kỹ năng vận động tinh và sự phối hợp ở trẻ sơ sinh thường được đánh giá bằng cách quan sát cách với, nắm và điều khiển các vật thể thú vị. Thăng bằng và kiểm soát tư thế được đánh giá bằng cách đánh giá sự ổn định tĩnh và động ở tư thế ngồi hoặc đứng, xem xét các hệ thống thị giác, tiền đình, và cảm giác thân thể cũng như nhận thức. Dáng đi nên được điều tra dựa trên các phát hiện của việc khám chi dưới, bao gồm trương lực cơ, ROM, và các bất thường hoặc biến dạng xương (Bảng 2.19). Các kiểu mòn của giày trẻ em có thể giúp đánh giá thêm các bất thường về dáng đi. Dáng đi của trẻ có thể tiến triển từ 1 đến 7 tuổi, và chân đế hẹp lại khi sự thăng bằng và phối hợp trong khi đi được cải thiện.
Bảng 2.17: Các Phản xạ Nguyên thủy
| Phản xạ | Kích thích | Đáp ứng | Biến mất lúc (tháng) |
|---|---|---|---|
| Moro | Duỗi cổ đột ngột | Dạng vai, duỗi khuỷu và ngón tay, sau đó khép vai và gập khuỷu | 4–6 |
| Tìm vú (Rooting) | Vuốt vùng quanh miệng | Đầu và miệng hướng về phía kích thích | 4 |
| Cổ-tonic bất đối xứng | Đầu xoay sang một bên | Tay hoặc chân duỗi ở bên mặt và gập ở bên chẩm | 6–7 |
| Cổ-tonic đối xứng | Gập cổ, duỗi cổ | Tay gập, chân duỗi; tay duỗi, chân gập | 6–7 |
| Cầm nắm lòng bàn tay | Chạm vào lòng bàn tay | Gập các ngón tay | 5–6 |
| Cầm nắm lòng bàn chân | Chạm vào lòng bàn chân | Gập các ngón chân | 9–12 |
Bảng 2.18: Các Phản ứng Tư thế
| Phản xạ | Kích thích | Đáp ứng | Biến mất lúc |
|---|---|---|---|
| Chỉnh đầu (Head righting) | Kích thích tiền đình hoặc thị giác | Đầu và mặt thẳng đứng, miệng thẳng ngang | Nằm sấp: 2 thángNằm ngửa: 3–4 tháng |
| Chống đỡ (Protective extension) | Trọng tâm bị dịch chuyển ra ngoài chân đế khi ngồi | Dạng chi trên về phía bị dịch chuyển để chống ngã | Ngồi ra trước: 5–7 thángSang bên: 6–8 thángRa sau: 7–8 tháng |
| Phản ứng dù (Parachute) | Trọng tâm bị dịch chuyển ra ngoài chân đế khi đứng | Duỗi chi trên về phía bị dịch chuyển để chống ngã | Đứng: 12–14 tháng |
Bảng 2.19: Các Bất thường Dáng đi
| Dáng đi | Đặc điểm | Liên quan lâm sàng |
|---|---|---|
| Co cứng | Háng khép, háng xoay trong, đi nhón gót | Bại não |
| Lom khom | Yếu cơ tứ đầu, yếu cơ duỗi háng, gập mu quá mức, co rút háng hoặc gối | Bệnh thần kinh cơ, Bại não |
| Liệt nửa người | Tư thế bất thường của chi trên, đi vòng háng, bàn chân lật trong | Bại não, Tai biến mạch máu não |
| Lạch bạch (Trendelenburg) | Yếu cơ vùng hông, dáng đi chân đế rộng | Bệnh thần kinh cơ |
| Mất điều hòa | Rối loạn phối hợp, đi nối gót kém | Bại não, Thất điều Friedreich |
Đánh giá Chức năng
Có nhiều loại đánh giá chức năng cho nhóm bệnh nhi. Ở trẻ em dưới 3 đến 6 tuổi, Trắc nghiệm Sàng lọc Phát triển Denver (DDST) hoặc Thang đo Phát triển Trẻ sơ sinh và Trẻ nhỏ Bayley (BSID) thường được khuyến nghị để đánh giá các kỹ năng phát triển cho các lĩnh vực vận động, ngôn ngữ, thích ứng và cá nhân-xã hội, được thiết lập trong Bảng Phát triển Gesell và đã được sử dụng như một sơ đồ phân loại chính. Thang đo Mức độ Độc lập Chức năng cho Trẻ em (WeeFIM) có thể được sử dụng để đánh giá sự tiến triển của tình trạng chức năng ở trẻ em dựa trên mức độ phát triển của chúng. Các đánh giá trí tuệ như Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ Mầm non và Tiểu học-Cải biên (WPPSI-R), Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ em-Cải biên (WISC-R), và Thang đo Trí tuệ Stanford-Binet có thể được thực hiện để đánh giá chức năng nhận thức và tiềm năng thành tích học tập ở trẻ mầm non và tuổi đi học. Thước đo Chức năng Vận động Thô (GMFM) là một phương pháp đánh giá được sử dụng để đánh giá chức năng vận động thô ở trẻ em bị bại não hoặc hội chứng Down. Trong bệnh bại não, các hệ thống phân loại để phân loại khuyết tật từ mức 1 đến 5 có thể được sử dụng, bao gồm Hệ thống Phân loại Chức năng Vận động Thô (GMFCS), Hệ thống Phân loại Khả năng Vận động Bằng tay (MACS), Hệ thống Phân loại Chức năng Giao tiếp (CFCS), Hệ thống Phân loại Khả năng Ăn và Uống (EDACS), và Hệ thống Phân loại Chức năng Thị giác (VFCS). Phân loại Quốc tế về Chức năng, Khuyết tật và Sức khỏe cho Trẻ em và Thanh thiếu niên (ICF-CY) là một khuôn khổ khái niệm mà theo đó chức năng, sức khỏe và sự khỏe mạnh có thể được ghi lại bằng cách sử dụng các thành phần bao gồm các chức năng và cấu trúc cơ thể, các hoạt động, và sự tham gia dưới ảnh hưởng của bối cảnh, bao gồm các yếu tố môi trường và cá nhân cho trẻ em và thanh thiếu niên.
Bảng 2.20: Các Đánh giá Phát triển
| Trắc nghiệm | Độ tuổi | Phạm vi và Giá trị |
|---|---|---|
| Trắc nghiệm Sàng lọc Phát triển Denver | Sơ sinh – 6 tuổi | Sàng lọc nhanh các sai lệch so với phát triển bình thường của trẻ bình thường và gần bình thường; mô hình sai lệch chức năng định hướng cho đánh giá sâu hơn |
| Thang đo Phát triển Trẻ sơ sinh Bayley | Sơ sinh – 42 tháng | Các thang đo tâm thần và vận động riêng biệt; được chuẩn hóa tốt; có trọng số lớn về các mục vận động, điều này hạn chế giá trị tiên đoán ở trẻ khuyết tật thể chất |
Bảng 2.21: Các Đánh giá Trí tuệ
| Trắc nghiệm | Độ tuổi | Phạm vi và Giá trị |
|---|---|---|
| Thang đo Trí tuệ Stanford-Binet | 2 tuổi – người lớn | Đánh giá chẩn đoán chi tiết (tuổi trí tuệ và IQ); có hướng dẫn cho các khuyết tật về thính giác, thị giác và vận động |
| Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ Mầm non và Tiểu học – Cải biên (WPPSI-R) | 3 – 6,5 tuổi | Điểm số lời nói, thực hành và toàn thang; phân định điểm mạnh và điểm yếu; không phù hợp cho trẻ chậm phát triển nặng |
| Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ em – Cải biên (WISC-R) | 6 – 16 tuổi | Điểm số lời nói, thực hành và toàn thang; các tiểu trắc nghiệm chỉ ra các lĩnh vực mạnh hoặc rối loạn chức năng cụ thể |
Bảng 2.22: Các Hệ thống Phân loại trong Bại não
| Hệ thống phân loại | Tên đầy đủ |
|---|---|
| GMFCS | Hệ thống Phân loại Chức năng Vận động Thô (Gross Motor Function Classification System) |
| MACS | Hệ thống Phân loại Khả năng Vận động Bằng tay (Manual Ability Classification System) |
| CFCS | Hệ thống Phân loại Chức năng Giao tiếp (Communication Function Classification System) |
| EDACS | Hệ thống Phân loại Khả năng Ăn và Uống (Eating and Drinking Ability Classification System) |
| VFCS | Hệ thống Phân loại Chức năng Thị giác (Visual Function Classification System) |
Bảng 2.23: Hệ thống Phân loại Chức năng Vận động Thô (GMFCS)
| Mức độ (GMFCS) | Đặc điểm |
|---|---|
| Mức I | Đi lại độc lập trong nhà và ngoài trời, có thể lên cầu thang mà không cần trợ giúp. |
| Mức II | Đi lại trong hầu hết môi trường, nhưng có thể gặp khó khăn trên bề mặt gồ ghề hoặc cần tay vịn khi lên cầu thang. |
| Mức III | Đi lại với dụng cụ hỗ trợ (nạng, khung tập đi); thường cần xe lăn cho quãng đường xa. |
| Mức IV | Hạn chế vận động đáng kể; chủ yếu sử dụng xe lăn, có thể điều khiển bằng tay hoặc điện. |
| Mức V | Vận động rất hạn chế; cần hỗ trợ hoàn toàn để di chuyển. |
Điểm cốt lõi lâm sàng
| Việc nhìn và sờ nắn nhẹ nhàng với ít sự xâm phạm trong môi trường thoải mái là một bước khởi đầu thiết yếu trong việc thăm khám trẻ em. Các phát hiện từ việc thăm khám thực thể cùng với việc hỏi bệnh sử sẽ dẫn đến các xét nghiệm xác nhận, bao gồm chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm cận lâm sàng. Việc thăm khám thực thể nên được cá nhân hóa tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng phát triển của bệnh nhi. Việc lựa chọn đúng các công cụ đánh giá chức năng giúp phân loại mức độ kỹ năng phát triển và cải thiện chức năng với các chiến lược can thiệp đa dạng. |
Bảng chú giải thuật ngữ Y học Anh-Việt (Chương 2)
| STT | Thuật ngữ tiếng Anh | Phiên âm IPA | Nghĩa Tiếng Việt |
|---|---|---|---|
| 1 | Pediatric Patient | /ˌpiː.diˈæt.rɪk ˈpeɪ.ʃənt/ | Bệnh nhi |
| 2 | Prenatal History | /ˌpriːˈneɪ.təl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử trước sinh |
| 3 | Perinatal History | /ˌper.ɪˈneɪ.təl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử chu sinh (quanh giai đoạn sinh) |
| 4 | Postnatal History | /ˌpoʊstˈneɪ.təl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử sau sinh |
| 5 | Maternal complications | /məˈtɜːr.nəl ˌkɑːm.pləˈkeɪ.ʃənz/ | Biến chứng của mẹ |
| 6 | Fetal complications | /ˈfiː.təl ˌkɑːm.pləˈkeɪ.ʃənz/ | Biến chứng của thai nhi |
| 7 | Newborn complications | /ˈnuː.bɔːrn ˌkɑːm.pləˈkeɪ.ʃənz/ | Biến chứng ở trẻ sơ sinh |
| 8 | Presenting Problem | /prɪˈzen.tɪŋ ˈprɑː.bləm/ | Vấn đề hiện tại (lý do đi khám) |
| 9 | Growth History | /ɡroʊθ ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử tăng trưởng |
| 10 | Developmental History | /dɪˌvel.əpˈmen.təl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử phát triển |
| 11 | Growth trajectories | /ɡroʊθ ˈtrædʒ.ek.tər.iz/ | Quỹ đạo tăng trưởng |
| 12 | Developmental domains | /dɪˌvel.əpˈmen.təl doʊˈmeɪnz/ | Các lĩnh vực phát triển |
| 13 | Gross motor | /ɡroʊs ˈmoʊ.t̬ɚ/ | Vận động thô |
| 14 | Fine motor | /faɪn ˈmoʊ.t̬ɚ/ | Vận động tinh |
| 15 | Speech and language | /spiːtʃ ænd ˈlæŋ.ɡwɪdʒ/ | Lời nói và ngôn ngữ |
| 16 | Cognition | /kɑːɡˈnɪʃ.ən/ | Nhận thức |
| 17 | Social-personal | /ˈsoʊ.ʃəl ˈpɜːr.sən.əl/ | Cá nhân – xã hội |
| 18 | Activities of daily living | /ækˈtɪv.ə.t̬iz əv ˈdeɪ.li ˈlɪv.ɪŋ/ | Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày |
| 19 | Family History | /ˈfæm.əl.i ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử gia đình |
| 20 | Genetic disorders | /dʒəˈnet̬.ɪk dɪˈsɔːr.dɚz/ | Các rối loạn di truyền |
| 21 | Pedigrees | /ˈped.ə.ɡriːz/ | Phả hệ |
| 22 | Social History | /ˈsoʊ.ʃəl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử xã hội |
| 23 | Educational History | /ˌedʒ.əˈkeɪ.ʃən.əl ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử học vấn |
| 24 | Caregivers | /ˈkerˌɡɪv.ɚz/ | Người chăm sóc |
| 25 | Head circumference | /hed sərˈkʌm.fər.əns/ | Chu vi vòng đầu |
| 26 | Failure to thrive | /ˈfeɪl.jɚ tuː θraɪv/ | Chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng |
| 27 | Percentile lines | /pərˈsen.taɪl laɪnz/ | Các đường bách phân vị |
| 28 | Red flag signs | /red flæɡ saɪnz/ | Các dấu hiệu cảnh báo (dấu hiệu cờ đỏ) |
| 29 | Congenital heart disease | /kənˈdʒen.ə.t̬əl hɑːrt dɪˈziːz/ | Bệnh tim bẩm sinh |
| 30 | Developmental delay | /dɪˌvel.əpˈmen.təl dɪˈleɪ/ | Chậm phát triển |
| 31 | Recurrent infection | /rɪˈkɜː.rənt ɪnˈfek.ʃən/ | Nhiễm trùng tái phát |
| 32 | Gastrointestinal abnormalities | /ˌɡæs.troʊ.ɪnˈtes.tən.əl ˌæb.nɔːrˈmæl.ə.t̬iz/ | Các bất thường đường tiêu hóa |
| 33 | Organomegaly | /ɔːrˌɡæn.oʊˈmeɡ.əl.i/ | Tạng to (gan, lách to) |
| 34 | Lymphadenopathy | /ˌlɪm.fæd.əˈnɑː.pə.θi/ | Bệnh lý hạch bạch huyết, hạch to |
| 35 | Physical abuse | /ˈfɪz.ɪ.kəl əˈbjuːs/ | Lạm dụng thể chất |
| 36 | Neglect | /nɪˈɡlekt/ | Bỏ mặc, sao lãng |
| 37 | Inspection | /ɪnˈspek.ʃən/ | Nhìn (trong thăm khám) |
| 38 | Consciousness | /ˈkɑːn.ʃəs.nəs/ | Ý thức, tri giác |
| 39 | Gait | /ɡeɪt/ | Dáng đi |
| 40 | Posture | /ˈpɑːs.tʃɚ/ | Tư thế |
| 41 | Cranium | /ˈkreɪ.ni.əm/ | Hộp sọ |
| 42 | Stature | /ˈstætʃ.ɚ/ | Tầm vóc, vóc người |
| 43 | Musculoskeletal Assessment | /ˌmʌs.kjə.loʊˈskel.ə.t̬əl əˈses.mənt/ | Đánh giá cơ xương khớp |
| 44 | Passive range of motion | /ˈpæs.ɪv reɪndʒ əv ˈmoʊ.ʃən/ | Tầm vận động thụ động |
| 45 | Active range of motion | /ˈæk.tɪv reɪndʒ əv ˈmoʊ.ʃən/ | Tầm vận động chủ động |
| 46 | Spine examination | /spaɪn ɪɡˌzæm.əˈneɪ.ʃən/ | Khám cột sống |
| 47 | Pes planus | /ˌpiːz ˈpleɪnəs/ | Bàn chân bẹt |
| 48 | Pes cavus | /ˌpiːz ˈkeɪvəs/ | Bàn chân vòm |
| 49 | In-toeing | /ˈɪnˌtoʊ.ɪŋ/ | Ngón chân đi vào trong |
| 50 | Bow legs | /boʊ leɡz/ | Chân vòng kiềng |
| 51 | Developmental hip dysplasia | /dɪˌvel.əpˈmen.təl hɪp dɪsˈpleɪ.ʒə/ | Loạn sản khớp háng phát triển |
| 52 | Neurologic Assessment | /ˌnʊr.əˈlɑː.dʒɪk əˈses.mənt/ | Đánh giá thần kinh |
| 53 | Mental status | /ˈmen.təl ˈstæt̬.əs/ | Trạng thái tinh thần |
| 54 | Cranial nerve | /ˈkreɪ.ni.əl nɜːrv/ | Dây thần kinh sọ |
| 55 | Sensory function | /ˈsen.sər.i ˈfʌŋk.ʃən/ | Chức năng cảm giác |
| 56 | Motor strength | /ˈmoʊ.t̬ɚ streŋθ/ | Sức mạnh vận động, sức cơ |
| 57 | Tone (muscle tone) | /toʊn/ | Trương lực cơ |
| 58 | Reflexes | /ˈriː.flek.sɪz/ | Các phản xạ |
| 59 | Coordination | /koʊˌɔːr.dənˈeɪ.ʃən/ | Sự phối hợp |
| 60 | Balance | /ˈbæl.əns/ | Thăng bằng |
| 61 | Spontaneous movements | /spɑːnˈteɪ.ni.əs ˈmuːv.mənts/ | Các cử động tự phát |
| 62 | Antigravity movements | /ˌæn.tiˈɡræv.ə.t̬i ˈmuːv.mənts/ | Các cử động chống lại trọng lực |
| 63 | Primitive reflexes | /ˈprɪm.ə.t̬ɪv ˈriː.flek.sɪz/ | Các phản xạ nguyên thủy |
| 64 | Postural reactions | /ˈpɑːs.tʃɚ.əl riˈæk.ʃənz/ | Các phản ứng tư thế |
| 65 | Functional Assessment | /ˈfʌŋk.ʃən.əl əˈses.mənt/ | Đánh giá chức năng |
| 66 | Cerebral palsy (CP) | /ˌser.ə.brəl ˈpɔːl.zi/ | Bại não |
| 67 | Disability classification | /ˌdɪs.əˈbɪl.ə.t̬i ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən/ | Phân loại khuyết tật |
| 68 | Preeclampsia | /ˌpriː.ɪˈklæmp.si.ə/ | Tiền sản giật |
| 69 | Eclampsia | /ɪˈklæmp.si.ə/ | Sản giật |
| 70 | Gestational diabetes | /dʒesˈteɪ.ʃən.əl ˌdaɪ.əˈbiː.t̬iːz/ | Đái tháo đường thai kỳ |
| 71 | Teratogens | /təˈræt̬.ə.dʒənz/ | Chất gây quái thai |
| 72 | Intrauterine infection | /ˌɪn.trəˈjuː.t̬ər.ɪn ɪnˈfek.ʃən/ | Nhiễm trùng trong tử cung |
| 73 | Intrauterine growth retardation | /ˌɪn.trəˈjuː.t̬ər.ɪn ɡroʊθ ˌriː.tɑːrˈdeɪ.ʃən/ | Chậm tăng trưởng trong tử cung |
| 74 | Placental abnormalities | /pləˈsen.təl ˌæb.nɔːrˈmæl.ə.t̬iz/ | Các bất thường nhau thai |
| 75 | Fetal deformity | /ˈfiː.təl dɪˈfɔːr.mə.t̬i/ | Dị tật thai nhi |
| 76 | Birth asphyxia | /bɜːrθ əsˈfɪk.si.ə/ | Ngạt khi sinh |
| 77 | Dystocia | /dɪˈstoʊ.ʃi.ə/ | Đẻ khó |
| 78 | Gestation | /dʒeˈsteɪ.ʃən/ | Thời kỳ mang thai, tuổi thai |
| 79 | Multiple gestation | /ˈmʌl.tə.pəl dʒeˈsteɪ.ʃən/ | Đa thai |
| 80 | Apgar score | /ˈæp.ɡɑːr skɔːr/ | Chỉ số Apgar |
| 81 | Bronchopulmonary dysplasia | /ˌbrɑːŋ.koʊˈpʊl.mə.ner.i dɪsˈpleɪ.ʒə/ | Loạn sản phế quản phổi |
| 82 | Mechanical ventilation | /məˈkæn.ɪ.kəl ˌven.t̬əlˈeɪ.ʃən/ | Thở máy |
| 83 | Retinopathy of prematurity | /ˌret.ənˈɑː.pə.θi əv ˌpriː.məˈtʊr.ə.t̬i/ | Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non |
| 84 | Hyperbilirubinemia | /ˌhaɪ.pɚˌbɪl.ɪˌruː.bɪˈniː.mi.ə/ | Tăng bilirubin máu |
| 85 | Brain injuries | /breɪn ˈɪn.dʒər.iz/ | Chấn thương sọ não |
| 86 | Obstetric history | /əbˈstet.rɪk ˈhɪs.tər.i/ | Tiền sử sản khoa |
| 87 | Gravidity | /ɡrəˈvɪd.ə.t̬i/ | Số lần mang thai |
| 88 | Parity | /ˈpær.ə.t̬i/ | Số lần sinh con |
| 89 | Stillbirths | /ˈstɪl.bɜːrθs/ | Thai chết lưu |
| 90 | Miscarriages | /ˈmɪsˌker.ɪ.dʒɪz/ | Sẩy thai |
| 91 | Fetal anomalies | /ˈfiː.təl əˈnɑː.mə.liz/ | Dị tật thai nhi |
| 92 | Immunization status | /ˌɪm.jə.nəˈzeɪ.ʃən ˈstæt̬.əs/ | Tình trạng tiêm chủng |
| 93 | Developmental milestones | /dɪˌvel.əpˈmen.təl ˈmaɪl.stoʊnz/ | Các mốc phát triển |
| 94 | Congenital anomalies | /kənˈdʒen.ə.t̬əl əˈnɑː.mə.liz/ | Dị tật bẩm sinh |
| 95 | Vascular pathologies | /ˈvæs.kjə.lɚ pəˈθɑː.lə.dʒiz/ | Bệnh lý mạch máu |
| 96 | Myocardial infarction | /ˌmaɪ.oʊˈkɑːr.di.əl ɪnˈfɑːrk.ʃən/ | Nhồi máu cơ tim |
| 97 | Seizures | /ˈsiː.ʒɚz/ | Cơn co giật |
| 98 | Neuromuscular diseases | /ˌnʊr.oʊˈmʌs.kjə.lɚ dɪˈziː.zɪz/ | Các bệnh thần kinh cơ |
| 99 | Three-generation review | /θriː ˌdʒen.əˈreɪ.ʃən rɪˈvjuː/ | Khai thác (bệnh sử) ba thế hệ |
| 100 | Evidence-based treatments | /ˈev.ə.dəns beɪst ˈtriːt.mənts/ | Các phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng |
| 101 | Prognosis | /prɑːɡˈnoʊ.sɪs/ | Tiên lượng |
| 102 | Counseling | /ˈkaʊn.səl.ɪŋ/ | Tư vấn |
| 103 | Peer interaction | /pɪr ˌɪn.t̬əˈræk.ʃən/ | Tương tác với bạn bè |
| 104 | Extracurricular activities | /ˌek.strə.kəˈrɪk.jə.lɚ ækˈtɪv.ə.t̬iz/ | Các hoạt động ngoại khóa |
| 105 | Learning abilities | /ˈlɜːr.nɪŋ əˈbɪl.ə.t̬iz/ | Khả năng học tập |
| 106 | Low birth weight | /loʊ bɜːrθ weɪt/ | Cân nặng khi sinh thấp |
| 107 | Epiphyseal maturation | /ɪˌpɪf.əˈsiː.əl ˌmætʃ.əˈreɪ.ʃən/ | Sự trưởng thành của đầu xương |
| 108 | Precocious puberty | /prɪˈkoʊ.ʃəs ˈpjuː.bɚ.t̬i/ | Dậy thì sớm |
| 109 | Macrocephaly | /ˌmæk.roʊˈsef.əl.i/ | Tật đầu to |
| 110 | Microcephaly | /ˌmaɪ.kroʊˈsef.əl.i/ | Tật đầu nhỏ |
| 111 | Hyperpigmented areas | /ˌhaɪ.pɚˈpɪɡ.men.t̬ɪd ˈer.i.əz/ | Các vùng tăng sắc tố |
| 112 | Sacral dimples | /ˈseɪ.krəl ˈdɪm.pəlz/ | Lúm đồng tiền xương cùng |
| 113 | Facial dysmorphisms | /ˈfeɪ.ʃəl dɪsˈmɔːr.fɪ.zəmz/ | Các dị dạng trên khuôn mặt |
| 114 | Positional head deformity | /pəˈzɪʃ.ən.əl hed dɪˈfɔːr.mə.t̬i/ | Biến dạng đầu do tư thế |
| 115 | Occiput | /ˈɑːk.sɪ.pʌt/ | Vùng chẩm |
| 116 | Brachycephaly | /ˌbræk.iˈsef.əl.i/ | Tật đầu ngắn (đầu dẹt sau) |
| 117 | Plagiocephaly | /ˌpleɪ.dʒi.oʊˈsef.əl.i/ | Tật đầu méo |
| 118 | Palpation | /pælˈpeɪ.ʃən/ | Sờ nắn (trong thăm khám) |
| 119 | Joint contracture | /dʒɔɪnt kənˈtræk.tʃɚ/ | Co rút khớp |
| 120 | Arthrogryposis | /ˌɑːr.θroʊ.ɡrɪˈpoʊ.sɪs/ | Cứng khớp bẩm sinh |
| 121 | Spasticity | /spæˈstɪs.ə.t̬i/ | Co cứng (kiểu tháp) |
| 122 | Inflammatory disorders | /ɪnˈflæm.ə.tɔːr.i dɪˈsɔːr.dɚz/ | Các rối loạn viêm |
| 123 | Joint hypermobility | /dʒɔɪnt ˌhaɪ.pɚ.moʊˈbɪl.ə.t̬i/ | Tăng động khớp |
| 124 | Skin elasticity | /skɪn ˌi.læsˈtɪs.ə.t̬i/ | Độ đàn hồi của da |
| 125 | Connective tissue disorders | /kəˈnek.tɪv ˈtɪʃ.uː dɪˈsɔːr.dɚz/ | Các rối loạn mô liên kết |
| 126 | Leg length discrepancy | /leɡ leŋθ dɪˈskrep.ən.si/ | Chênh lệch chiều dài chân |
| 127 | Scoliosis | /ˌskoʊ.liˈoʊ.sɪs/ | Vẹo cột sống |
| 128 | Rib hump | /rɪb hʌmp/ | Bướu sườn |
| 129 | Adolescent idiopathic scoliosis | /ˌæd.əˈles.ənt ˌɪd.i.əˈpæθ.ɪk ˌskoʊ.liˈoʊ.sɪs/ | Vẹo cột sống vô căn ở thanh thiếu niên |
| 130 | Thoracic curve | /θəˈræs.ɪk kɜːrv/ | Đường cong (cột sống) ngực |
| 131 | Medial longitudinal arch | /ˈmiː.di.əl ˌlɑːn.dʒəˈtuː.dən.əl ɑːrtʃ/ | Vòm dọc trong (của bàn chân) |
| 132 | Tarsal coalition | /ˈtɑːr.səl ˌkoʊ.əˈlɪʃ.ən/ | Dính xương cổ chân |
| 133 | Pes planovalgus | /ˌpiːz ˌpleɪ.noʊˈvæl.ɡəs/ | Bàn chân bẹt vẹo ngoài |
| 134 | Valgus | /ˈvæl.ɡəs/ | Vẹo ngoài |
| 135 | Dorsiflexion | /ˌdɔːr.sɪˈflek.ʃən/ | Gập mu (cổ chân) |
| 136 | Talus | /ˈteɪ.ləs/ | Xương sên |
| 137 | Intrinsic muscle wasting | /ɪnˈtrɪn.sɪk ˈmʌs.əl ˈweɪ.stɪŋ/ | Teo cơ nội tại |
| 138 | Hammer toes | /ˈhæm.ɚ toʊz/ | Ngón chân hình búa |
| 139 | Foot drop | /fʊt drɑːp/ | Bàn chân rũ |
| 140 | Charcot-Marie-Tooth disease | /ʃɑːrˌkoʊ məˌriː ˈtuːθ dɪˈziːz/ | Bệnh Charcot-Marie-Tooth |
| 141 | Metatarsus adductus | /ˌmet̬.əˈtɑːr.səs əˈdʌk.təs/ | Vẹo bàn chân vào trong |
| 142 | Tibial torsion | /ˈtɪb.i.əl ˈtɔːr.ʃən/ | Xoắn xương chày |
| 143 | Femoral anteversion | /ˈfem.ər.əl ˌæn.t̬iˈvɜːr.ʒən/ | Xoay trong (ra trước) cổ xương đùi |
| 144 | Rickets | /ˈrɪk.ɪts/ | Bệnh còi xương |
| 145 | Blount disease | /blaʊnt dɪˈziːz/ | Bệnh Blount (tibia vara) |
| 146 | Abduction | /æbˈdʌk.ʃən/ | Dạng (khớp) |
| 147 | Gluteal skinfolds | /ˈɡluː.t̬i.əl skɪn.foʊldz/ | Nếp gấp da vùng mông |
| 148 | Ortolani-Barlow tests | /ˌɔːr.təˈlɑː.ni ˈbɑːr.loʊ tests/ | Các nghiệm pháp Ortolani-Barlow |
| 149 | Alertness | /əˈlɜːrt.nəs/ | Sự tỉnh táo |
| 150 | Sleep-wake patterns | /sliːp weɪk ˈpæt̬.ɚnz/ | Chu kỳ ngủ-thức |
| 151 | Environmental stimuli | /ɪnˌvaɪ.rənˈmen.təl ˈstɪm.jə.laɪ/ | Các kích thích từ môi trường |
| 152 | Articulation errors | /ɑːrˌtɪk.jəˈleɪ.ʃən ˈer.ɚz/ | Lỗi phát âm |
| 153 | Otolaryngology | /ˌoʊ.t̬oʊˌler.ɪŋˈɡɑː.lə.dʒi/ | Chuyên khoa Tai Mũi Họng |
| 154 | Auditory evaluation | /ˈɔː.də.tɔːr.i ɪˌvæl.juˈeɪ.ʃən/ | Đánh giá thính lực |
| 155 | Corrected age | /kəˈrek.tɪd eɪdʒ/ | Tuổi hiệu chỉnh (ở trẻ sinh non) |
| 156 | Prechtl General Movement Assessment | /prextl ˈdʒen.ər.əl ˈmuːv.mənt əˈses.mənt/ | Đánh giá Cử động Toàn thể Prechtl |
| 157 | Manual muscle tests | /ˈmæn.ju.əl ˈmʌs.əl tests/ | Thử cơ bằng tay |
| 158 | Hypertonia | /ˌhaɪ.pɚˈtoʊ.ni.ə/ | Tăng trương lực cơ |
| 159 | Hypotonia | /ˌhaɪ.poʊˈtoʊ.ni.ə/ | Giảm trương lực cơ |
| 160 | Dystonia | /dɪˈstoʊ.ni.ə/ | Loạn trương lực cơ |
| 161 | Rigidity | /rɪˈdʒɪd.ə.t̬i/ | Cứng đờ (kiểu ngoại tháp) |
| 162 | Floppy infants | /ˈflɑː.pi ˈɪn.fənts/ | Trẻ sơ sinh mềm nhũn |
| 163 | Spinal muscular atrophy | /ˈspaɪ.nəl ˈmʌs.kjə.lɚ ˈæt.rə.fi/ | Bệnh teo cơ tủy |
| 164 | Myopathy | /maɪˈɑː.pə.θi/ | Bệnh cơ |
| 165 | Peripheral nervous system | /pəˈrɪf.ər.əl ˈnɜːr.vəs ˈsɪs.təm/ | Hệ thần kinh ngoại biên |
| 166 | Hammersmith Infant Neurological Examination | /ˈhæm.ɚ.smɪθ ˈɪn.fənt ˌnʊr.əˈlɑː.dʒɪ.kəl ɪɡˌzæm.əˈneɪ.ʃən/ | Khám Thần kinh Trẻ sơ sinh Hammersmith |
| 167 | Reaching | /ˈriː.tʃɪŋ/ | Với (tay) |
| 168 | Grasping | /ˈɡræs.pɪŋ/ | Cầm, nắm |
| 169 | Manipulating | /məˈnɪp.jə.leɪ.tɪŋ/ | Điều khiển, thao tác |
| 170 | Postural control | /ˈpɑːs.tʃɚ.əl kənˈtroʊl/ | Kiểm soát tư thế |
| 171 | Static stability | /ˈstæt̬.ɪk stəˈbɪl.ə.t̬i/ | Ổn định tĩnh |
| 172 | Dynamic stability | /daɪˈnæm.ɪk stəˈbɪl.ə.t̬i/ | Ổn định động |
| 173 | Vestibular system | /veˈstɪb.jə.lɚ ˈsɪs.təm/ | Hệ tiền đình |
| 174 | Somatosensory system | /soʊˌmæt̬.oʊˈsen.sər.i ˈsɪs.təm/ | Hệ cảm giác thân thể |
| 175 | Wear patterns (of shoes) | /wer ˈpæt̬.ɚnz/ | Kiểu mòn (của giày) |
| 176 | Base of support | /beɪs əv səˈpɔːrt/ | Chân đế, diện tích nâng đỡ |
| 177 | Denver Developmental Screening Test (DDST) | /ˈden.vɚ dɪˌvel.əpˈmen.təl ˈskriː.nɪŋ test/ | Trắc nghiệm Sàng lọc Phát triển Denver |
| 178 | Bayley Scales of Infant and Toddler Development (BSID) | /ˈbeɪ.li skeɪlz əv ˈɪn.fənt ænd ˈtɑːd.lɚ dɪˈvel.əp.mənt/ | Thang đo Phát triển Trẻ sơ sinh và Trẻ nhỏ Bayley |
| 179 | Gesell Developmental Schedule | /ɡəˈzel dɪˌvel.əpˈmen.təl ˈskedʒ.uːl/ | Bảng Phát triển Gesell |
| 180 | Functional Independence Measure for Children (WeeFIM) | /ˈfʌŋk.ʃən.əl ˌɪn.dɪˈpen.dəns ˈmeʒ.ɚ fɔːr ˈtʃɪl.drən/ | Thang đo Mức độ Độc lập Chức năng cho Trẻ em |
| 181 | Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-Revised (WPPSI-R) | /ˈwek.slɚ ˈpriː.skuːl ænd ˈpraɪ.mer.i skeɪl əv ɪnˈtel.ə.dʒəns rɪˈvaɪzd/ | Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ Mầm non và Tiểu học-Cải biên |
| 182 | Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised (WISC-R) | /ˈwek.slɚ ɪnˈtel.ə.dʒəns skeɪl fɔːr ˈtʃɪl.drən rɪˈvaɪzd/ | Thang đo Trí tuệ Wechsler cho Trẻ em-Cải biên |
| 183 | Stanford-Binet Intelligence Scale | /ˈstæn.fɚd bɪˈneɪ ɪnˈtel.ə.dʒəns skeɪl/ | Thang đo Trí tuệ Stanford-Binet |
| 184 | Academic achievement | /ˌæk.əˈdem.ɪk əˈtʃiːv.mənt/ | Thành tích học tập |
| 185 | Gross Motor Function Measure (GMFM) | /ɡroʊs ˈmoʊ.t̬ɚ ˈfʌŋk.ʃən ˈmeʒ.ɚ/ | Thước đo Chức năng Vận động Thô |
| 186 | Down syndrome | /daʊn ˈsɪn.droʊm/ | Hội chứng Down |
| 187 | Gross Motor Function Classification System (GMFCS) | /ɡroʊs ˈmoʊ.t̬ɚ ˈfʌŋk.ʃən ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən ˈsɪs.təm/ | Hệ thống Phân loại Chức năng Vận động Thô |
| 188 | Manual Ability Classification System (MACS) | /ˈmæn.ju.əl əˈbɪl.ə.t̬i ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən ˈsɪs.təm/ | Hệ thống Phân loại Khả năng Vận động Bằng tay |
| 189 | Communication Function Classification System (CFCS) | /kəˌmjuː.nəˈkeɪ.ʃən ˈfʌŋk.ʃən ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən ˈsɪs.təm/ | Hệ thống Phân loại Chức năng Giao tiếp |
| 190 | Eating and Drinking Ability Classification System (EDACS) | /ˈiː.t̬ɪŋ ænd ˈdrɪŋ.kɪŋ əˈbɪl.ə.t̬i ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən ˈsɪs.təm/ | Hệ thống Phân loại Khả năng Ăn và Uống |
| 191 | Visual Function Classification System (VFCS) | /ˈvɪʒ.u.əl ˈfʌŋk.ʃən ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən ˈsɪs.təm/ | Hệ thống Phân loại Chức năng Thị giác |
| 192 | International Classification of Functioning, Disability, and Health (ICF) | /ˌɪn.t̬ɚˈnæʃ.ən.əl ˌklæs.ə.fəˈkeɪ.ʃən əv ˈfʌŋk.ʃən.ɪŋ ˌdɪs.əˈbɪl.ə.t̬i ænd helθ/ | Phân loại Quốc tế về Chức năng, Khuyết tật và Sức khỏe |
| 193 | Body functions | /ˈbɑː.di ˈfʌŋk.ʃənz/ | Các chức năng cơ thể |
| 194 | Body structures | /ˈbɑː.di ˈstrʌk.tʃɚz/ | Các cấu trúc cơ thể |
| 195 | Activities | /ækˈtɪv.ə.t̬iz/ | Các hoạt động |
| 196 | Participation | /pɑːrˌtɪs.əˈpeɪ.ʃən/ | Sự tham gia |
| 197 | Environmental factors | /ɪnˌvaɪ.rənˈmen.təl ˈfæk.tɚz/ | Các yếu tố môi trường |
| 198 | Personal factors | /ˈpɜːr.sən.əl ˈfæk.tɚz/ | Các yếu tố cá nhân |
| 199 | Asymmetric tonic neck reflex | /ˌeɪ.sɪˈmet.rɪk ˈtɑː.nɪk nek ˈriː.fleks/ | Phản xạ cổ-tonic bất đối xứng |
| 200 | Symmetric tonic neck reflex | /sɪˈmet.rɪk ˈtɑː.nɪk nek ˈriː.fleks/ | Phản xạ cổ-tonic đối xứng |
| 201 | Palmar grasp reflex | /ˈpɑːl.mɚ ɡræsp ˈriː.fleks/ | Phản xạ cầm nắm lòng bàn tay |
| 202 | Plantar grasp reflex | /ˈplæn.t̬ɚ ɡræsp ˈriː.fleks/ | Phản xạ cầm nắm lòng bàn chân |
| 203 | Head righting reflex | /hed ˈraɪ.t̬ɪŋ ˈriː.fleks/ | Phản xạ chỉnh đầu |
| 204 | Protective extension reflex | /prəˈtek.tɪv ɪkˈsten.ʃən ˈriː.fleks/ | Phản xạ chống đỡ |
| 205 | Parachute reaction | /ˈpær.ə.ʃuːt riˈæk.ʃən/ | Phản ứng dù |
| 206 | Crouched gait | /kraʊtʃt ɡeɪt/ | Dáng đi lom khom |
| 207 | Hemiparetic gait | /ˌhem.i.pəˈret̬.ɪk ɡeɪt/ | Dáng đi liệt nửa người |
| 208 | Waddling gait | /ˈwɑː.dəl.ɪŋ ɡeɪt/ | Dáng đi lạch bạch |
| 209 | Trendelenburg gait | /trenˈdel.ən.bɜːrɡ ɡeɪt/ | Dáng đi Trendelenburg |
| 210 | Ataxic gait | /əˈtæk.sɪk ɡeɪt/ | Dáng đi thất điều |